Marienburg.pl

[Rafał Berent]

Podczas drugiej wojny światowej (1939 – 1945) w granicach wspomnianej krainy historycznej znajdowało się kilka podobozów Stutthofu: w Brzoziu Lubawskim, Głęboczku, Gutowie, Krzemieniewie, Naguszewie i Gwiździnach. Nie znamy dokładnych dat ich założenia, wiemy natomiast, że Naziści przetrzymywali w nich żydowskie kobiety, które wykorzystywano do ciężkich prac fizycznych, a kiedy nie były już do niczego potrzebne wywożono do obozu koncentracyjnego w okolicy Gdańska, gdzie kończyły swój żywot w komorze gazowej. Największy z miejscowych podobozów znajdował się w Gutowie (za Lubawą).
W sierpniu 1944 roku skierowano do niego aż 2000 kobiet narodowości żydowskiej, z którymi obchodzono się bardzo okrutnie. Kobiety zmuszano m.in. do kopania rowów przeciwpancernych na linii Gutowo – Rumian. We wspomnieniach jednego z mieszkańców Gutowa czytamy: „Z okna naszego mieszkania widziałem nadchodzący z kierunku Rybna transport więźniarek (…). Szły czwórkami, towarzyszyli im esesmani, niektórzy prowadzili psy. Przybyłe były wynędzniałe, pobite, miały ścięte włosy, odzież przypominała łachmany, na strzępach sukien i płaszczy miały gwiazdy”.
Surowe warunki panujące na terenie obozu owocowały dużą śmiertelnością wśród więźniarek. Każdego dnia umierało do sześciu kobiet. Codzienna praca trwała od wczesnego poranka do zmierzchu, a posiłek składał się z jednego kubka kawy podawanego rano i zupy z nieobranych ziemniaków serwowanej wieczorem. Dzięki zeznaniom naocznych świadków wiemy, że żydowskie kobiety były często bite, a w każdą niedzielę spędzane jak bydło do miejscowego strumyka, gdzie po kąpieli ku uciesze esesmanów musiały stać nago przez kilka godzin. Tyrania strażników obozowych trwała do 17 stycznia 1945 roku. Wówczas podjęto decyzję o likwidacji obozu.
Część kobiet Niemcy popędzili w kierunku Nowego Miasta Lubawskiego, a później pozostawili je i uciekli. W samym obozie pozostało ok. 400 chorych i najbardziej wycieńczonych więźniarek, które trzech esesmanów próbowało uśmiercić specjalnymi zastrzykami. Zastrzyki okazały się nieskuteczne ale za to znacznie pogorszyły i tak już wątłe zdrowie kobiet. Niemcy postanowili wyprowadzić je na boisko szkolne w Gutowie i dobić kijami oraz kolbami karabinów.
Nielicznymi żydówkami, które przetrwały obozową tyranię zaopiekowali się mieszkańcy Gutowa, którzy zorganizowali dla nich szpital w gmachu szkolnym. Kobiety po dwóch miesiącach przewieziono do szpitala w Iławie. Więźniarki zamordowane przez Niemców zostały pogrzebane przez miejscową ludność w zbiorowej mogile niedaleko szkoły.

---

Kapliczka przydrożna oraz budynek siedziby obozu.jpg

Plik ściągnięto 10776 raz(y) 24,99 KB

Mogiła zbiorowa-pomnik.jpg

Plik ściągnięto 10777 raz(y) 32,31 KB

Mogiła zbiorowa-pomnik1.jpg

Plik ściągnięto 10778 raz(y) 37,61 KB

Pomnik.jpg

Plik ściągnięto 10779 raz(y) 30,24 KB

Znak informacyjny.jpg

Plik ściągnięto 10781 raz(y) 24,75 KB

[Rafał Berent]

C.d.

---

Budynek siedziby obozu-była szkoła w Gutowie.jpg

Plik ściągnięto 10774 raz(y) 26,68 KB

[Rafał Berent]

Mapka

---

gutowo mapa.jpg

Plik ściągnięto 10651 raz(y) 66,03 KB

[Kumak56]

[Rafał Berent]

Skany z książki D.Drywy: "Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym Stutthof" z informacjami o podobozie Stutthofu w Elblągu.

---

1.JPEG

Plik ściągnięto 10103 raz(y) 238,05 KB

2.JPEG

Plik ściągnięto 10103 raz(y) 255,86 KB

3.JPEG

Plik ściągnięto 10103 raz(y) 263,71 KB

4.JPEG

Plik ściągnięto 10103 raz(y) 246,19 KB

5.JPEG

Plik ściągnięto 10103 raz(y) 248,15 KB

[Hagedorn]

skany powiększone