 |
Marienburg.pl
Nasze Miasto, Nasza Pasja...
|
Ogłoszenie |
Ta witryna korzysta z plików cookie. Możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach przeglądarki. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce dotyczącej "cookies"
Chronimy Twoją prywatność Więcej informacji na ten temat znajdziesz w temacie o RODO |
Cmentarz żydowski w Malborku |
Autor |
Wiadomość |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Pią 09 Lut, 2007 17:54 Cmentarz żydowski w Malborku
|
|
|
W tym wątku przedstawie wam wszelkie informacje o tym zapomnianym nieistniejącym cmentarzu w Malborku,w tej chwili jestem na etapie ustalania dokładnych informacji.
Oto moim zdaniem najbardziej pewna
Artur Dobry napisał/a: | Szanowny Panie,
w odpowiedzi na Pańskie zapytanie chciałbym przekazać następujące informacje:
cmentarz żydowski w Malborku nie istnieje, znajdował się w dzielnicy Moczary (Hoppenbruch) przy granicy z dzielnicą Wielbark (Willenberg), na południe od miasta. Obecnie jest to nie zabudowana działka położona przy ulicy 500-lecia, przy skrzyżowaniu z ulica Mazowiecką (w pobliżu cmentarza alianckiego). Jest tam teraz pusty plan obrośnięty trawą. Nic nie wiem natomiast w sprawie lapidarium.
Informacje o cmentarzu w Malborku podaje Krzysztof Lewalski w artykule „Z dziejów gminy żydowskiej w Malborku (1813-1938), [w:] Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1995, nr 4, s. 351-356 – tamże literatura i odnośnik do materiałów archiwalnych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Elblągu z siedzibą w Malborku. |
inna wersja, zamieszczone w interncie, przy okazji opisu Cmentarza Wspólnoty Brytyjskiej, moim zdaniem, informacja częściowo prawdziwa.
Cytat: | Cmentarz o powierzchni 2 329 m kw. powstał w miejscu dawnego cmentarza żydowskiego (kirkut). Spoczywa na nim 232 niezidentyfikowanych żołnierzy z lat 1939-1945. |
oraz informacja zamieszczona przez FODZ - nieprawdziwa, nieznane źródło pochodzenia
Cytat: | Malbork, ul. 500-lecia, pomorskie
Cmentarz żydowski w Malborku znajdował się przy ul. 500-lecia. Teren obecnie jest częściowo zabudowany przez dworzec autobusowy, rozdzielnie gazu, drogi. Miejsce cmentarza zostało upamiętnione poprzez lapidarium. |
ta informacja jest niesprawdzona - merytorycznie:
Cytat: | Informacja na temat cmentarza pochodzi m.in. z publikacji: Fritz R. Barran: Stadte Atlas ostpreussen (dostępna w bibliotece w Olsztynie ul. Partyzantów 87.) jak także Katasteramt Marienburg zespół nr 599 z lat 1868-1943/1952
Syg. 25, 39, 40.
Obecnie sa to działki 189/1-6 i 190 ul. 500 lecia. |
Bardzo dużo zagadek w odniesieniu do jednego miejsca i bardzo zastawiająca konstrukcja ułożona na cmentarzu żołnierzy radzieckich, skąd pochodzi? Z cmentarza żydowskiego czy ewangelickiego???
kamienie.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12183 raz(y) 33,06 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sro 21 Lut, 2007 10:26
|
|
|
Oto odpowiedź Pana Artura Dobrego na temat zdjęć przesłanych i przedstawiających powyższe kamienie/płyty (?)
Cytat: | Witam,
Dziekuję za zdjęcia. Przyjrzeliśmy się z kolegą z Działu, który zajmuje się pomnikami, tym fotografiom i nie wiemy czym mogą być te zastanawiające elementy. Czy to mogło pochodzić z dawnego cmentarza żydowskiego? I dlaczego znalazłyby się w tym miejscu? Niestety w Malborku nie ma urzędu konserwatora miejskiego, gdzie deponowane byłyby jakieś materiały poświęcone interesującym sprawom. Może coś znalazłoby się w zbiorach Archiwum Państwowego w Malborku. Ale tu potrzebna byłaby głębsza kwerenda.
Pozdrawiam
Artur Dobry |
Więc jak widać temat jest ciężki i bardzo trudny do rozwikłania, no ale ktoś może gdzieś dotrze do takowych informacji. |
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sob 03 Mar, 2007 10:19
|
|
|
W 1819 roku Gmina Żydowska otrzymała od miasta plac znajdujący się na terenie zwanym Hoppenbruch, w pobliżu osady Wielbark (Willenberg) z przeznaczeniem na cmentarz.
Obszar cmentarza był kilkakrotnie zwiększany (w roku 1871, 1883, 1893, 1927)*
* - informacja odnośnie 1871 i 1927 - Marienburger Zeitung z 30.03.1928, pozostałe Archiwum Państwowe w Elblągu, L.z.M, IV/92 k.31.
informacja: Krzysztof Lewalski
Ps: Kto wie dokładnie w którym miejscu był ten cmentarz, spotkałem się z trzema wersjami
a) teren cmentarza żołnierzy radzieckich
b) teren cmentarza żołnierzy wspólnoty brytyjskiej
c) pusty plac obok cmentarza wspólnoty brytyjskiej |
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sob 03 Mar, 2007 12:32
|
|
|
Fragment mapy widoczne są dwa cmentarze - żydowski i inny wyznania katolickiego (może ewangelicki (?) - ale to moje tylko przypuszczenie
mapa - cmentarz.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12153 raz(y) 48,89 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sro 07 Mar, 2007 19:25
|
|
|
Oczywiście o sprawie informuję na bierząco:
Oto ciekawa informacja od Pana o nicku Budslavsky z forum e-kwidzyn - długoletniego mieszkańca Malborka - jego informacje pokrywają się z mapą przedstawioną w poprzednim poście - należy pamiętać o dwóch sprawach - mapa powyżej to stan na ok 1904 rok, cmentarz belgijski to ulica 500 lecia 68, a po przeciwnej stronie ulicy są pozostałości bramy (?) - być może jutro zdjęcia zrobię w tym miejscu
Treść e-maila:
Cytat: | Cześć Jacku, co wiem to powiem. Zatem: W M-ku (M-gu ) do
1945 było kilkanaście cmentarzy (16-18).
Kirkut znajdował się na działce sąsiadującej z obecnym cmentarzem
krasnoarmiejców. Kirkut został zniszczony przez Niemców. Po wojnie na
tej działce było kartoflisko i stał mały domek. Z niemiecka dokładnością
teren był oczyszczony z wszelkich cmentarnych atrybutów (macewy i in.).
Z pewnością wykorzystano je jako budulec i może gdzies sa tego ślady -
Jak np. w Elblągu, gdzie obok dawnego kirkutu w pobliskim budynku
kawałek macewy jest schodkiem, (widziałem to parę lat temu, muszę to
sprawdzić jeszcze raz.
W ciągu cmentarzy, po lewej jest (tzn. nie ma) kirkut, wojskowy
sowiecki, wojsk. angielski i placyk po cmentarzu z I wojny (na grobach
oficerskich były napisy o leżących tam m.in. Belgach, Rumunach i in. z
Bałkanów, co jest dziwne, bo ci pierwsi mogli być koalicjantami, a
drudzy jeńcami). Po drugiej stronie był cmentarzyk niemiecki.
Pozdrawiam
Budslavsky |
...to duży krok w poszukiwaniach...
Oczywiście będę trzymał rękę na pulsie |
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 12:24
|
|
|
A więc wygląda to tak
W załączeniu 3 mapy - pierwsza przedwojenna, zdjęcie lotnicze i mapa topograficzna
Oznaczenia na mapie:
1. cmentarz żydowski
2. cmentarz żołnierzy radzieckich
3. cmentarz wspólnoty brytyjskiej
4. cmentarz z I w.ś.
5. cmentarz niemiecki
lokalizacje cmentarzy.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12126 raz(y) 42,34 KB |
lokalizacje cmentarzy (foto).jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12126 raz(y) 50,25 KB |
lokalizacje cmentarzy (mapa).jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12126 raz(y) 85,26 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Pią 09 Mar, 2007 18:42
|
|
|
Na mapie to nr 1
Posesja przy ulicy 500 lecia 71 (?)
Tuż za pustym placem jest stara chałupa.
cmentarz_zydowski_01.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12112 raz(y) 37,81 KB |
cmentarz_zydowski_02.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12112 raz(y) 29,79 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Sob 10 Mar, 2007 10:20
|
|
|
I jeszcze ujęcie z "lotu ptaka" - źródło zdjęcia ZGKiM Malbork, opis własny, oznaczenia jak w poprzednich postach
z lotu ptaka.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12105 raz(y) 56,63 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Pią 16 Mar, 2007 09:19
|
|
|
Opis dla KB
Pierwsze ślady osadnictwa żydów na ziemi malborskiej sięgają XIV/XV. mają jednak charakter sporadyczny i śladowy ze względu na krzyżacką doktrynę "de non tolerantis ludaeis.
Na stałe żydzi osiedlili się w Malborku w roku 1813 gdy sześć żydowskich rodzin zamieszkało w Malborku. W 1814 roku została założona gmina religijna, a w 1826 roku przy ulicy Szkolnej na potrzeby gminy powstała pierwsza synagoga (dom modlitwy) adaptowana ze starego spichlerza. do odprawiania rytualnych kąpieli malborscy Żydzi posiadali nad Młynówką specjalną łaźnię rytualną (mykwę). w 1898 roku kosztem 40 tys. marek otworzono w Malborku nową synagogę, która jako jedyna przetrwała na pomorzu Kryształową Noc, po ujawnieniu tego faktu następnej nocy została spalona.
W szczytowym okresie swego istnienia Gmina Żydowska liczyła 355 żydów (1874 r.) co stanowiło ok 4% populacji miasta
Gmina malborska otrzymała od miasta teren w celu założenia cmentarza w 1819 r., był to plac znajdujący się na terenie zwanym Hoppenbruch w pobliżu osady Wielbark (obecnie dzielnica Malborka). Obszar cmentarza był kilkukrotnie powiększany (w roku 1871, 1883, 1893, 1927). Na cmentarzu znajdowały się zarówno kamienne jak i drewniane macewy ( w zależności od statusu społecznego zmarłego). Towarzystwo pogrzebowe pod nazwą "Chewa Kaddischa" zostało założone w Malborku w 1852 r.
Stan obecny:
W Malborku nie zachował się najdrobniejszy ślad po Gminie Żydowskiej, synagogi nie istnieją, na miejscu nowej jest obecnie Aleja Rodła, lokalizacja drugiej nie jest mi znana (obecne jest to teren osiedla mieszkaniowego na Starym Mieście), podobnie jak mykwa. Budynki w których Żydzi malborscy prowadzili sklepy na Starówce zostały przez Rosjan podczas oblężenia miasta w 1945 zrównane z ziemią.
Cmentarz żydowski znajduje się przy obecnej ulicy 500 lecia 71 - jest to pusty plac przy cmentarzu Żołnierzy Radzieckich, który notabene również znajduje się na terenie byłego cmentarza żydowskiego.
...tylko te tajemnicze kamienie na cmentarzu Żołnierzy Radzieckich nie dają mi spokoju...
PS: KB możesz dowolnie wyedytować ten tekst i poprawić
cmentarz_zydowski_01_145.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12083 raz(y) 37,81 KB |
cmentarz_zydowski_02_191.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12083 raz(y) 29,79 KB |
tajemnicze kamienie na cmentarzu.jpg
|
 |
Plik ściągnięto 12083 raz(y) 38,52 KB |
|
|
|
|
 |
konto_usunięte [Usunięty]
|
Wysłany: Pią 16 Mar, 2007 09:29
|
|
|
Właśnie mi się przypomniało:
Jak ktoś ma dojście do ZGKIM w Malborku to tam powinna być dokumentacja cmentarza żołnierzy radzieckich (są zarządcą) i powinna być adnotacja o tych kamieniach, co to i skąd i dlaczego leży przy pomniku, bo raczej wątpliwa sprawa by pochodziły z poprzednich cmentarzy żołnierzy radzieckich z terenu Malborka |
|
|
|
 |
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
|
Dodaj temat do Ulubionych Wersja do druku
|
 |