Marienburg.pl

konto_usunięte

W tym wątku przedstawie wam wszelkie informacje o tym zapomnianym nieistniejącym cmentarzu w Malborku,w tej chwili jestem na etapie ustalania dokładnych informacji.

Oto moim zdaniem najbardziej pewna

konto_usunięte

Oto odpowiedź Pana Artura Dobrego na temat zdjęć przesłanych i przedstawiających powyższe kamienie/płyty (?)

Cytat:

Witam,
Dziekuję za zdjęcia. Przyjrzeliśmy się z kolegą z Działu, który zajmuje się pomnikami, tym fotografiom i nie wiemy czym mogą być te zastanawiające elementy. Czy to mogło pochodzić z dawnego cmentarza żydowskiego? I dlaczego znalazłyby się w tym miejscu? Niestety w Malborku nie ma urzędu konserwatora miejskiego, gdzie deponowane byłyby jakieś materiały poświęcone interesującym sprawom. Może coś znalazłoby się w zbiorach Archiwum Państwowego w Malborku. Ale tu potrzebna byłaby głębsza kwerenda.
Pozdrawiam
Artur Dobry

Więc jak widać temat jest ciężki i bardzo trudny do rozwikłania, no ale ktoś może gdzieś dotrze do takowych informacji.

konto_usunięte

W 1819 roku Gmina Żydowska otrzymała od miasta plac znajdujący się na terenie zwanym Hoppenbruch, w pobliżu osady Wielbark (Willenberg) z przeznaczeniem na cmentarz.
Obszar cmentarza był kilkakrotnie zwiększany (w roku 1871, 1883, 1893, 1927)*

* - informacja odnośnie 1871 i 1927 - Marienburger Zeitung z 30.03.1928, pozostałe Archiwum Państwowe w Elblągu, L.z.M, IV/92 k.31.

informacja: Krzysztof Lewalski

Ps: Kto wie dokładnie w którym miejscu był ten cmentarz, spotkałem się z trzema wersjami
a) teren cmentarza żołnierzy radzieckich
b) teren cmentarza żołnierzy wspólnoty brytyjskiej
c) pusty plac obok cmentarza wspólnoty brytyjskiej

konto_usunięte

Fragment mapy widoczne są dwa cmentarze - żydowski i inny wyznania katolickiego (może ewangelicki (?) - ale to moje tylko przypuszczenie

mapa - cmentarz.jpg

Plik ściągnięto 12153 raz(y) 48,89 KB

konto_usunięte

Oczywiście o sprawie informuję na bierząco:

Oto ciekawa informacja od Pana o nicku Budslavsky z forum e-kwidzyn - długoletniego mieszkańca Malborka - jego informacje pokrywają się z mapą przedstawioną w poprzednim poście - należy pamiętać o dwóch sprawach - mapa powyżej to stan na ok 1904 rok, cmentarz belgijski to ulica 500 lecia 68, a po przeciwnej stronie ulicy są pozostałości bramy (?) - być może jutro zdjęcia zrobię w tym miejscu

Treść e-maila:

Cytat:

Cześć Jacku, co wiem to powiem. Zatem: W M-ku (M-gu :-D

) do
1945 było kilkanaście cmentarzy (16-18).
Kirkut znajdował się na działce sąsiadującej z obecnym cmentarzem
krasnoarmiejców. Kirkut został zniszczony przez Niemców. Po wojnie na
tej działce było kartoflisko i stał mały domek. Z niemiecka dokładnością
teren był oczyszczony z wszelkich cmentarnych atrybutów (macewy i in.).
Z pewnością wykorzystano je jako budulec i może gdzies sa tego ślady -
Jak np. w Elblągu, gdzie obok dawnego kirkutu w pobliskim budynku
kawałek macewy jest schodkiem, (widziałem to parę lat temu, muszę to
sprawdzić jeszcze raz.
W ciągu cmentarzy, po lewej jest (tzn. nie ma) kirkut, wojskowy
sowiecki, wojsk. angielski i placyk po cmentarzu z I wojny (na grobach
oficerskich były napisy o leżących tam m.in. Belgach, Rumunach i in. z
Bałkanów, co jest dziwne, bo ci pierwsi mogli być koalicjantami, a
drudzy jeńcami). Po drugiej stronie był cmentarzyk niemiecki.

Pozdrawiam

Budslavsky

...to duży krok w poszukiwaniach...

Oczywiście będę trzymał rękę na pulsie 8-)

konto_usunięte

A więc wygląda to tak

W załączeniu 3 mapy - pierwsza przedwojenna, zdjęcie lotnicze i mapa topograficzna

Oznaczenia na mapie:

1. cmentarz żydowski
2. cmentarz żołnierzy radzieckich
3. cmentarz wspólnoty brytyjskiej
4. cmentarz z I w.ś.
5. cmentarz niemiecki

lokalizacje cmentarzy.jpg

Plik ściągnięto 12126 raz(y) 42,34 KB

lokalizacje cmentarzy (foto).jpg

Plik ściągnięto 12126 raz(y) 50,25 KB

lokalizacje cmentarzy (mapa).jpg

Plik ściągnięto 12126 raz(y) 85,26 KB

konto_usunięte

Na mapie to nr 1
Posesja przy ulicy 500 lecia 71 (?)
Tuż za pustym placem jest stara chałupa.

cmentarz_zydowski_01.jpg

Plik ściągnięto 12112 raz(y) 37,81 KB

cmentarz_zydowski_02.jpg

Plik ściągnięto 12112 raz(y) 29,79 KB

konto_usunięte

I jeszcze ujęcie z "lotu ptaka" - źródło zdjęcia ZGKiM Malbork, opis własny, oznaczenia jak w poprzednich postach

z lotu ptaka.jpg

Plik ściągnięto 12105 raz(y) 56,63 KB

konto_usunięte

Opis dla KB

Pierwsze ślady osadnictwa żydów na ziemi malborskiej sięgają XIV/XV. mają jednak charakter sporadyczny i śladowy ze względu na krzyżacką doktrynę "de non tolerantis ludaeis.
Na stałe żydzi osiedlili się w Malborku w roku 1813 gdy sześć żydowskich rodzin zamieszkało w Malborku. W 1814 roku została założona gmina religijna, a w 1826 roku przy ulicy Szkolnej na potrzeby gminy powstała pierwsza synagoga (dom modlitwy) adaptowana ze starego spichlerza. do odprawiania rytualnych kąpieli malborscy Żydzi posiadali nad Młynówką specjalną łaźnię rytualną (mykwę). w 1898 roku kosztem 40 tys. marek otworzono w Malborku nową synagogę, która jako jedyna przetrwała na pomorzu Kryształową Noc, po ujawnieniu tego faktu następnej nocy została spalona.
W szczytowym okresie swego istnienia Gmina Żydowska liczyła 355 żydów (1874 r.) co stanowiło ok 4% populacji miasta
Gmina malborska otrzymała od miasta teren w celu założenia cmentarza w 1819 r., był to plac znajdujący się na terenie zwanym Hoppenbruch w pobliżu osady Wielbark (obecnie dzielnica Malborka). Obszar cmentarza był kilkukrotnie powiększany (w roku 1871, 1883, 1893, 1927). Na cmentarzu znajdowały się zarówno kamienne jak i drewniane macewy ( w zależności od statusu społecznego zmarłego). Towarzystwo pogrzebowe pod nazwą "Chewa Kaddischa" zostało założone w Malborku w 1852 r.

Stan obecny:
W Malborku nie zachował się najdrobniejszy ślad po Gminie Żydowskiej, synagogi nie istnieją, na miejscu nowej jest obecnie Aleja Rodła, lokalizacja drugiej nie jest mi znana (obecne jest to teren osiedla mieszkaniowego na Starym Mieście), podobnie jak mykwa. Budynki w których Żydzi malborscy prowadzili sklepy na Starówce zostały przez Rosjan podczas oblężenia miasta w 1945 zrównane z ziemią.
Cmentarz żydowski znajduje się przy obecnej ulicy 500 lecia 71 - jest to pusty plac przy cmentarzu Żołnierzy Radzieckich, który notabene również znajduje się na terenie byłego cmentarza żydowskiego.

...tylko te tajemnicze kamienie na cmentarzu Żołnierzy Radzieckich nie dają mi spokoju...

PS: KB możesz dowolnie wyedytować ten tekst i poprawić

cmentarz_zydowski_01_145.jpg

Plik ściągnięto 12083 raz(y) 37,81 KB

cmentarz_zydowski_02_191.jpg

Plik ściągnięto 12083 raz(y) 29,79 KB

tajemnicze kamienie na cmentarzu.jpg

Plik ściągnięto 12083 raz(y) 38,52 KB

konto_usunięte

Właśnie mi się przypomniało:

Jak ktoś ma dojście do ZGKIM w Malborku to tam powinna być dokumentacja cmentarza żołnierzy radzieckich (są zarządcą) i powinna być adnotacja o tych kamieniach, co to i skąd i dlaczego leży przy pomniku, bo raczej wątpliwa sprawa by pochodziły z poprzednich cmentarzy żołnierzy radzieckich z terenu Malborka