Marienburg.pl Strona Główna Marienburg.pl
Nasze Miasto, Nasza Pasja...

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj
 Ogłoszenie 

Ta witryna korzysta z plików cookie. Możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach przeglądarki.
Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce dotyczącej "cookies"

Chronimy Twoją prywatność
Więcej informacji na ten temat znajdziesz w temacie o RODO


Poprzedni temat «» Następny temat
Zbrodnie hitlerowskie na terenie Ziemi Lubawskiej
Autor Wiadomość
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:18   Zbrodnie hitlerowskie na terenie Ziemi Lubawskiej

Do największych zbrodni hitlerowskich Niemiec, które miały miejsce w czasie II wojny światowej, należą te popełnione na dzieciach. Hitlerowcy umieszczali je w różnych obozach i więzieniach, gdzie cierpiały i umierały tysiącami. Szacuje się, że w wyniku II wojny światowej zostało zamordowanych około 2 miliony dzieci. Jednym z miejsc, gdzie więziono i wykorzystywano do ciężkiej pracy polskie dzieci, był utworzony przez nazistów Tajny Obóz Karny dla Młodocianych w Lubawie.
Kromka razowego chleba, czarna kawa i ciężka praca ponad siły. Niezależnie od pory roku, każdy mały więzień miał ogoloną głowę, którą okrywała tylko czapka tzw. „krymka”. Jedyne okrycie stanowiły cienkie „drelichy”, a prawdziwe obuwie zastępowały ciężkie drewniane kory. Dni były do siebie podobne wypełnione pracą ponad siły.
Niedzielę, która była jedynym wolnym od pracy dniem, wyróżniała ponadto odrobina marmolady z buraków dodawana do śniadaniowych porcji. – Nie wolno było nam tego dnia leżeć ani siedzieć. Wyjątkiem było spożywanie posiłku, którego dostawaliśmy tak mało, że każdy z nas był ciągle głodny – tak wspomina swój pobyt w hitlerowskim obozie dla dzieci w Lubawie Witold Michalski, dziś 83-letni mieszkaniec Iławy.
POWSTANIE OBOZU DLA DZIECI W LUBAWIE
Dokładną datę powstania w czasie okupacji Tajnego Obozu Karnego dla Młodocianych w Lubawie trudno jest ustalić.
Przed wojną w budynku przy ulicy Grunwaldzkiej w Lubawie znajdowało się tzw. więzienie sądowe. Po wkroczeniu, 1 września 1939 roku, wojsk hitlerowskich do leżącej zaledwie kilka kilometrów od granicy polsko-niemieckiej Lubawy, pełnił on podobną funkcję. Naziści więzili tam dorosłych i nieletnich Polaków.
Pomocna w ustaleniu daty powstania obozu dla dzieci okazała się siostra Antonina Szneider, szarytka pełniąca podczas okupacji funkcję administratora w szpitalu św. Jerzego w Lubawie. Szpital ten znajdował się bowiem na przeciwko obozu. Zeznała ona przed komisją badająca zbrodnie hitlerowskie, że na początku 1941 roku dowiedziała się w tajemnicy od niemieckiego urzędnika (pracował on w sądzie obok szpitala) o funkcjonowaniu tajnego wiezienia dla młodocianych w budynku przy ulicy Grunwaldzkiej.
Zeznania byłych więźniów obozu złożone przed Okręgową Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Olsztynie, potwierdzają wersję zakonnicy. Większość chłopców miała trafić do obozu w Lubawie po 1942 r.
W opracowaniach historycznych badających ten temat ustalono, że właśnie w 1942 roku więzienie sądowe w Lubawie przekształcono w obóz karny dla nieletnich więźniów, który istniał do stycznia 1945 roku. Podlegał on wyłącznie delegaturze Gestapo w Grudziądzu.
Dziś w budynku dawnego obozu mieści się Dom Pomocy Społecznej.
KREW CIEKŁA USTAMI, NOSEM I USZAMI
Witold Michalski trafił do obozu w Lubawie w lutym 1944 roku, jako 15-letni chłopiec. Spędził tam sześć miesięcy, których nigdy nie zapomni.
– Przed wybuchem II wojny światowej mieszkałem z rodziną w Bydgoszczy, jednak kiedy zaczęła się okupacja i hitlerowcy wkroczyli do miasta zostaliśmy wysiedleni do Rypina (65 km od Lubawy) – wspomina pan Witold.
Nie mający ukończonych 14 lat pan Witold został skierowany przez Arbeitsamt (urząd pracy) do niemieckiego przedsiębiorstwa handlowego w Rypinie, którego właścicielem wówczas był Simon Helwing.
– Z powodu tego, że zostałem tam kilkakrotnie pobity, przestałem pracować i zwróciłem się do innego przedsiębiorstwa o przyjęcie mnie do pracy – opowiada pan Witold. – Nie zostałem tam jednak przyjęty, ale wezwany do Arbeitsamtu. W piwnicy zostałem pobity do nieprzytomności przez kierownika urzędu. Krew ciekła mi ustami, nosem i uszami. Kazano mi wrócić do poprzedniej pracy.
Pan Witold nie wrócił jednak do pracy, gdyż otrzymał wezwanie do więzienia w Brodnicy.
– Nie wiedziałem za co zostałem skazany tylko, że mam odbyć karę 4 miesięcy więzieniaZdziwiłem się, ponieważ nie byłem na żadnej rozprawie sądowej. – wspomina pan Witold. –
Dodatkowym powodem, jak przypuszcza pan Witold, był również fakt, iż u jego starszych kolegów, z którymi pracował w przedsiębiorstwie Helwinga, Gestapo znalazło prasę konspiracyjną. Wszyscy oni trafili do Auschwitz. – Przebywałem tam dwa tygodnie, w czasie których zostałem ponownie ciężko pobity – mówi pan Michalski. – Po czym przewieziono mnie w kajdanach, wraz z dwoma innymi chłopakami do obozu w Lubawie. To było traumatyczne przeżycie dla mnie jako młodego wówczas chłopaka. Nigdy tego nie zapomnę…
CIĘŻKA PRACA OD ŚWITU DO NOCY
– Trafiłem do trzyosobowej celi na pierwszym piętrze – opowiada pan Witold. – Panował tam półmrok, ponieważ znajdowało się tam tylko małe okienko z mleczną szybą, przez którą nic nie było widać. Na pryczy spaliśmy we trójkę, całą noc na jednym boku, ponieważ była ona bardzo wąska. Rano całe ciało było zdrętwiałe.
Wyposażenie ciasnej celi poza łóżkiem stanowiła miska do umycia i prowizoryczna toaleta. Pobudka była o szóstej rano.
– Przed śniadaniem musieliśmy wysprzątać celę „na błysk”, bo inaczej zostalibyśmy pobici – dodaje. – Potem goniono nas na podwórze, gdzie stawaliśmy do apelu. Do pracy wychodziliśmy około siódmej.
Polskie dzieci pracowały w lubawskich zakładach przetwórni owocowo-warzywnej „Pra-korn-Were” przy kopcowaniu ziemniaków i marchwi oraz wyładowywaniu kapusty z samochodów; w dużej firmieFranza Tislera, który miał składnicę węgla; w tartaku przy noszeniu i korowaniu drewna; u okolicznych gospodarzy oraz w majątkach: Mokre Bagno, Mortęgi, Linowiec, a także w majątku klasztornym Kupnerówka. Dzień pracy trwał od 10 do 12 godzin.
– Moja grupa liczyła 8 lub 10 osób, nie pamiętam dokładnie –wspomina pan Witold. – Każdego dnia prowadził nas do pracy pomocnik strażnika więziennego, który zawsze miał nabity karabin. Myślę, że moja grupa miała szczęście, ponieważ pilnował nas mieszkaniec Lubawy, który nazywał się Empel. Nigdy nas nie bił, pozwalał nawet rozmawiać po polsku.
Po wojnie ów strażnik mieszkał przy ulicy Kopernika w Lubawie. Był to niski, chudy mężczyzna z „sumiastymi” wąsami. Zmarł prawdopodobnie w latach 60-tych XX wieku.
– Podczas pobytu w obozie pracowałem przy wyplataniu sznurków, w tartaku w Lubawie oraz w Rakowicach – wymienia pan Michalski. – Potem zachorowałem, a że znałem biegle niemiecki, udało mi się załatwić pracę w więziennej kuchni. Pamiętam, że na obiad gotowano zupę z buraków. Sama woda. Na kolację dostawaliśmy znów kromkę chleba i herbatę bez cukru.
TERROR PSYCHICZNY
W obozie surowo zabronione były rozmowy po polsku. Obowiązywał tylko język niemiecki.
– Nie można było w ogóle głośno rozmawiać – dodaje pan Witold. – W celi co chwila byliśmy kontrolowani przez wizjer co robimy.
W Lubawie młodzi więźniowie byli narażeni nie tylko na dokuczliwy na głód i terror psychiczny, ale także na przemoc fizyczną ze strony strażników.
– Osobiście nikt mnie nie pobił w obozie, zapewne dlatego, że moim strażnikiem był wspomniany Empel, który był dobrym człowiekiem – opowiada pan Witold. – Jednak mój kolega z grupy został pobity przez któregoś ze strażników. Powodem tego była jego ucieczka z obozu. Został złapany po tygodniu. Kiedy wrócił do obozu został bardzo pobity i trafił do karceru.
Karcer to cela nr 4, której okno było hermetycznie zamknięte, a drzwi opatrzono gumową uszczelką.
W swoich zeznaniach byli więźniowie wspominali o zgonach w karcerze i wywożeniu samochodem meblowym zwłok ich kolegów, które później topiono w jeziorze ostródzkim. Nie ma jednak bezpośredniego dowodu czy dokumentów, które potwierdziłyby ten fakt. Trudo jest więc ustalić jaka była śmiertelność wśród dzieci w obozie.
– Był też taki jeden strażnik sadysta – dodaje pan Witold. – Nie pamiętam jednak jak się nazywał. Podobno bił za wszystko, nawet jak ktoś źle spojrzał. Każdego dnia baliśmy się, że możemy zostać pobici czy trafić za byle co do karceru.
Strażnicy pilnowali dzieci podczas ciężkiej pracy, aby nie miały chwili wytchnienia. W razie nie wyrobienia dziennej normy chłopcy pozbawiani byli posiłku. Kiedy podczas ciężkiej pracy przy kopaniu rowów melioracyjnych, czy pracach polowych strażnik zauważył, że ktoś próbuje dać dzieciom jedzenie strzelał w powietrze.
KIM BYLI OPRAWCY?
Kierownikiem Tajnego Obozu Karnego dla Młodocianych w Lubawie był HauptwachtmeisterHubert Grbünau (Gürnau lub Otto Kluge) przez młodych więźniów zwany „pierwszym po Bogu”.
– Był to mężczyzna około 50-tki, krępy blondyn, wzrost około 1,70 m – przypomina sobie pan Witold. – Spotkałem go dwa lub trzy razy. Wzbudzał respekt i strach.
Lubił rzucać pękiem kluczy w spacerujących chłopców tylko za to, że ktoś się obejrzał do tyłu. Do ulubionych zabaw komendanta należało także strzelanie do drzwi budynku więziennego miedzy rzędami spacerujących więźniów.
Jego zastępcą był Emil Eberl, zwany w obozie „Długasem”. Lubił on z całej siły bić chłopców pięścią w szczękę. Kolejni strażnicy obozowi to Heinrich Krainz, LipertDinger, Ohm, Ochs,Haupt, Kirsch, Koening. (pochodzący z Lubeki),
Było też trzech pomocników, dwaj pochodzili z Lubawy i mięli III grupę Volkslisty (niemieckiej listy narodowościowej). Jednym z nich był wspomniany wcześniej Empel.
W 1943 roku na terenie obozu przebywały przez krótki czas również dziewczęta. Oddziałem do chwili przeniesienia go do Lidzbarka Welskiego zajmowała się Niemka z Lubawy Gertruda Schielke.
EWAKUACJA DO RZESZY
Obóz w Lubawie istniał do 18 stycznia 1945 roku. W tym dniu 180 chłopców ewakuowano do miejscowości Wesendorf (powiat Zelle). Podróż podczas której jedzenie więźniom podawano raz dziennie, trwała tydzień. Na miejscu chłopcy pracowali przy budowie pasów startowych. Nie wiadomo jednak ilu z nich doczekało zakończenia wojny.
W materiałach historycznych poświeconych dzieciom z hitlerowskiego obozu karnego w Lubawie znajdują się nazwiska niektórych młodocianych więźniów, są to: Czesław Czubak, Witold Michalski, Hilary Sawicki, Stefan Paprzyński, Zygfryd Przybylski, Leon Więckowski,Władysław Głowania, Edward Gołaszewski, Jan Tesmer, Jerzy Kowalski, Stanisław Boryna,Bronisław Obuchowski, Marian Szczypiński, Hieronim Żochowski, Klemens Nidzworski,Kazimierz Leitz, Kołakowski, Antoni Grodzicki, Józef Neuman, Mieczysław Zawadzki.
Przez obóz w czasie jego istnienia przewinęło się prawdopodobnie około 1000 dzieci. Jednorazowo w wiezieniu przebywało 100-160 małoletnich więźniów.
Autor tekstu: Marcin Michalski
Artykuł ściągnięty ze strony: http://historiami.pl

szpital-obóz dla nieletnich3.jpg
Plik ściągnięto 12006 raz(y) 37,2 KB

szpital-obóz dla nieletnich2.jpg
Plik ściągnięto 12007 raz(y) 39,77 KB

szpital-obóz dla nieletnich1.jpg
Plik ściągnięto 12008 raz(y) 42,08 KB

szpital-obóz dla nieletnich.jpg
Plik ściągnięto 12009 raz(y) 27,66 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:21, w całości zmieniany 3 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:25   

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich, przy cmentarzu parafialnym, na ul. Grunwaldzkiej w Lubawie. Na terenie firmy "Intek" [były Państwowy Ośrodek Maszynowy], za płotem cmentarza parafialnego, dokonano ekshumacji rannych niemieckich jeńców wojennych, zabitych przez żołnierzy radzieckich. Ww. żołnierze byli pacjentami szpitala w Lubawie.

ul. Grunwaldzka3.jpg
Plik ściągnięto 11998 raz(y) 30,59 KB

ul. Grunwaldzka2.jpg
Plik ściągnięto 11999 raz(y) 36,19 KB

ul. Grunwaldzka1.jpg
Plik ściągnięto 12000 raz(y) 38,32 KB

ul. Grunwaldzka.jpg
Plik ściągnięto 12001 raz(y) 37,88 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:34, w całości zmieniany 4 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:35   

ul. Grunwaldzka 9 (skrzyżowanie z ul. Św. Barbary) i ul. Browarowa

ul. Browarowa2.jpg
Plik ściągnięto 11984 raz(y) 35,77 KB

ul. Browarowa1.jpg
Plik ściągnięto 11985 raz(y) 40,11 KB

ul. Browarowa.jpg
Plik ściągnięto 11986 raz(y) 27,22 KB

ul. Grunwaldzka 9..jpg
Plik ściągnięto 11987 raz(y) 40,92 KB

ul. Grunwaldzka 9.jpg
Plik ściągnięto 11992 raz(y) 21,77 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:40, w całości zmieniany 7 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:43   

Była żwirownia (moczary) na terenie kolonii między Lubawą, a Byszwałdem.

kolonia Byszwałd3.jpg
Plik ściągnięto 11975 raz(y) 34,5 KB

kolonia Byszwałd2.jpg
Plik ściągnięto 11977 raz(y) 29,92 KB

kolonia Byszwałd1.jpg
Plik ściągnięto 11979 raz(y) 24,76 KB

kolonia Byszwałd.jpg
Plik ściągnięto 11981 raz(y) 25,95 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:45, w całości zmieniany 3 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:48   

Pomnik Chrystusa Króla na skrzyżowaniu między ulicami Warszawską, Gdańską, a Kupnera.

ul. Warszawska i Kupnera3.jpg
Plik ściągnięto 11967 raz(y) 42,86 KB

ul. Warszawska i Kupnera2.jpg
Plik ściągnięto 11970 raz(y) 39,16 KB

ul. Warszawska i Kupnera1.jpg
Plik ściągnięto 11971 raz(y) 34,44 KB

ul. Warszawska i Kupnera.jpg
Plik ściągnięto 11972 raz(y) 36,58 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:49, w całości zmieniany 3 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:53   

Miejsce pochówku Polaków, zamordowanych przez hitlerowców, na terenie Ziemi Lubawskiej, w pobliżu Lubawy i Targowiska Dolnego, w lesie Borek.

las Borek4.jpg
Plik ściągnięto 11960 raz(y) 43,18 KB

las Borek3.jpg
Plik ściągnięto 11961 raz(y) 40,86 KB

las Borek2.jpg
Plik ściągnięto 11962 raz(y) 41,12 KB

las Borek1.jpg
Plik ściągnięto 11963 raz(y) 38,12 KB

las Borek.jpg
Plik ściągnięto 11965 raz(y) 41,3 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:55, w całości zmieniany 4 razy  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 20:56   

c.d.

las Borek6.jpg
Plik ściągnięto 11956 raz(y) 36,25 KB

las Borek5.jpg
Plik ściągnięto 11958 raz(y) 38,67 KB

Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 20:56, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
Rafał Berent 
bero

Wysłany: Sro 13 Lip, 2011 21:41   

Pomyłka. Artykuł jest też na stronie http://www.historia.org.pl/
Ostatnio zmieniony przez Rafał Berent Sro 13 Lip, 2011 21:43, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group