Marienburg.pl

[MONISIA]

Tekst nie jest autorstwa piszącego post - admin

Cytat:

Wystrój kościoła ojców franciszkanów w Dzierzgoniu (woj. elbląskie) jest skromny (dziś odbywają się w nim raz w miesiącu nabożeństwa grecko-katolickie). Szczególną uwagę zwraca dobudowana do kościoła w pierwszej połowie XVIII wieku kaplica grobowa. W jej posadzce znajduje się ukryta pod dwoma bardzo zniszczonymi dywanami wielka nagrobna płyta kamienna z herbem Rogala. Na płycie umieszczona jest łacińska inskrypcja, która okazała się niezwykle istotna dla badań nad pamiątkami historycznymi znajdującymi się w tej kaplicy. ' Z tekstu inskrypcji wynika, ze tablicę tę położyła w 1738 r. Konstancja z Zawadzkich Chełstowska, podkomorzyna chełmińska „sobie i dziedzicom Zawadzkim" oraz dla uczczenia pamięci zasłużonego opiekuna i dobrodzieja zgromadzenia braci reformatów Kazimierza. Zawadzkiego, kasztelana chełmińskiego i starosty lipińskiego Jana Zawadzkiego, chorążego malborskiego, a także ich dziedziców. Napis wzywa do opłakiwania zmarłych i w retorycznych zwrotach głosi ich zasługiJest to zatem tablica grobowa komemoratywna poświęcona wybitnym przedstawicielom rodu Zawadzkich herbu Rogala Rogalici Zawadzcy wywodzą się z pierwszej połowy XIII wieku z Mazowsza, od Pomścibora Rogali, kasztelana i starosty ciechanowskiego. Jedna linia tego •rodu osiadła w województwie krakowskim, druga w Prusach. • Wybitną postacią tego rodu z linii pruskiej był ojciec wymienionych w epitafium Kazimierza i Jana, Jan Zawadzki, podkomorzy parnawski, o którym źródła przekazują, że był mężem wielkich zdolności i wysokiego wykształcenia. Ożenił się z Teresą Szczawińską herbu Prawdzic, córką Jakuba, wojewody brzesko-kujawskiego. Był starostą puckim i posiadał należące do starostwa miasteczko Puck i 43 wsie i folwarki, nadto dobra waplewskie, krasnołęckie i trankwickie w dzisiejszym województwie elbląskim. Zmarł w 1644 r. w wieku 38 lat. Po jego śmierci wdowa Teresa Zawadzka przejęła tylko dobra waplewskie, krasnołęckie i trankwickie, gdyż starostwo puckie zajęli gdańszczanie w zastaw za poniesione koszty w wojnie ze Szwedami. Po śmierci Teresy Zawadzkiej dobra odziedziczyli m.in. wspomniani Kazimierz, zmarły w 1692 r. i Jan w 1676 r. W następnym pokoleniu jedyną spadkobierczynią fortuny zmarłych była Konstancja, córka Jana, fundatorka tablicy i jej mąż Marcin Chełstowski, podkomorzy chełmiński. Konstancja Chełstowska, jak to wynika z epitafium, około 50 lat po śmierci ojca upamiętniła wymarły ród Zawadzkich, który był hojnym dobrodziejem i opiekunem klasztoru franciszkanów. Kazała dobudować do istniejącego kościoła klasztornego wspomnianą kaplicę grobową z kryptą, i ufundowała nagrobek; Na ścianach kaplicy wiszą cztery olejne portrety, malowane na płótnie, dwa męskie i dwa kobiece, które niewątpliwie przedstawiają pochowanych w tej kaplicy członków rodziny Zawadzkich. , Płyta nagrobna Zawadzkich z herbem Rogala w kaplicy kościoła franciszkanów w Dzierzgoniu. Fot. T. Włodarczyk Pierwszy z lewej Strony przedstawia mężczyznę w stroju saskim. Może jest to syn Konstancji i Marcina Chełstowskich, o którym wspomina Niasiecki. Obok znajduje się drugi portret — damy w średnim wieku. Zapewne jest to wizerunek samej podkomorzyny Konstancji Chełstowskiej, która jak głosi epitafium „sobie i dziedzicom marmur ten położyła". Po przeciwnej stronie widnieją dwa portrety. Pierwszy przedstawia Kazimierza Zawadzkiego, kasztelana chełmińskiego, urodzonego w 1642 r. i zmarłego 6 kwietnia 1692 r. o "czym informuje napis łaciński na odwrocie obrazu. Drugi, jest niewątpliwie portretem jego żony Ludwiki Katarzyny. Identyfikację tego portretu można oprzeć na fakcie, że zmarłych-małżonków grzebano zazwyczaj obok siebie, stąd i ich portrety umieszczano razem. Kazimierz Zawadzki jest przedstawiony w karacenie łuskowej w podgolonej czuprynie, w prawej ręce trzyma oznakę pełnionej funkcji wojskowej. Jego .żona natomiast zwraca uwagę, urodą. Jako odkrywca zapomnianej krypty sądzę, że tak jak z polecenia Konstancji wzniesiono grobową kaplicę, tak i na jej zlecenie zostały wymalowane portrety Zawadzkich. Pochodzą one z pierwszej połowy XVIII wieku i wyszły spod pędzla jednego malarza. Mimo, że nie są wysokiej klasy artystycznej przedstawiają w pewnym stopniu indywidualne rysy postaci. Z techniki malowania wynika, że pochodzą one z kręgu niemieckiego. Najsłabszy artystycznie jest portret Kazimierza Zawadzkiego, jednak jako malowany według wzoru sarmackiego, zasługuje na uwagę. Życiorys Kazimierza Zawadzkiego jest niezwykły. Młodość spędził na naukach w kraju i za granicą. Dzięki wykształceniu i wybitnym zdolnościom, które cechowały też jego ojca Jana, podkomorzego parnawskiego, mając lat 19 już pełnił godność sędziego deputata w województwie malborskim na Trybunale Koronnym" w Piotrkowie. W dwa lata później w 1668 r. wraz z bratem Janem został wybrany z województwa malborskiego posłem na sejm warszawski. Rok ten jest początkiem jego kariery politycznej. Posłował na wszystkie sejmy za panowania Jana Kazimierza, Michała Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego. Wszedł do senatu polskiego, jako senator krzesłowy i Od lewej: prawdopodobnie syn Konstancji, Konstancja z Zawadzkich Chełstowska (fundatorka kaplicy, córka Kazimierza), Kazimierz Zawadzki, Ludwika Katarzyna Zawadzka, żona Kazimierza pierwszy wśród kasztelanów pruskich przed kasztelanem elbląskim i gdańskim. Nadto upamiętnił się jako pisarz polityczno-historyczny. Wśród wielu jego publikacji na szczególną uwagę zasługuje łaciński Traktat na wykazanie błędów w naczelnych organach władztwa Sarmatów, wydany w Krakowie w 1676 r. Następne wydanie powiększone i pod zmienionym tytułem, wydrukowane w Warszawie w 1690 r. dedykował Kazimierz Zawadzki Janowi III Sobieskiemu. Autor popadł jednak z powodu tego traktatu w kolizję z duchowieństwem. Książkę potraktowano, jako zbrodnię przeciwko jurysdykcji kościelnej. W rezultacie, doprowadzono do spalenia całego nakładu dzieła Zawadzkiego na stosie. Jego krótkie życie, ale dość długie, by przeżyć panowanie trzech kolejnych królów, pozwoliło na zebranie i opracowanie historii sejmów. W tych niezwykle interesujących- dziełach zawarł wiele krytycznych uwag. Cechowała go ostrość spojrzenia na sprawy polityczne. W czasach Sobieskiego był współtwórcą planu odzyskania Prus Książęcych i utworzenia silnej Polski na morzu. Ostrzegał przed samowolą gdańszczan i proponował budowę portu wraz z miastem na Helu lub na Mierzei Wiślanej, który by skuteczniej konkurował z Gdańskiem niż Elbląg. Był człowiekiem o niezwykle powikłanej osobowości. Zdolny, dumny, ambitny, a jednocześnie gwałtowny, uparty i mściwy. Miał własnych rajtarów i dragonów i nie obce mu były najazdy i gwałty, ponoć inspirowane przez żonę Ludwikę Katarzynę. Był typowym przedstawicielem ówczesnej szlachty. „Walczy — pisze Aleksander Brickner :— przeciwko magnatom, miastom pruskim, dysydentom, gani wszechwładzę hetmanów, zrywanie sejmów, ale drży o złotą wolność". Kazimierz Zawadzki przeżył swego ojca, ale zmarł również młodo w wieku 45 lat, będąc u szczytu kariery politycznej i literackiej. Wspomniane cztery portrety są cennymi pamiątka mi polskości na Powiślu. Warunki, w jakich znajdują się spowodowały zniszczenie płótna i warstwy malarskiej. Wydaje się więc, że portrety powinny znaleźć się w muzeum, gdzie byłyby udostępnione

[Bartosz]

Zdjęcia Zawadzkich i płyty nagrobnej:

---

Syn Konstancji.jpg syn konstancji

Plik ściągnięto 18588 raz(y) 63,11 KB

Płyta nagrobna.jpg płyta nagrobna

Plik ściągnięto 18588 raz(y) 79,51 KB

Ludwika Zawadzka.jpg ludwika zawadzka

Plik ściągnięto 18588 raz(y) 61,58 KB

Konstancja.jpg konstancja

Plik ściągnięto 18588 raz(y) 68,76 KB

Kazimierz Zawadzki.jpg kazimierz zawadzki

Plik ściągnięto 18588 raz(y) 67,85 KB

[Kumkacz1]

Przedstawione na zdjęciach obrazy podobno zniknęły "w nieokreślonych okolicznościach" (czego niestety nie mogę potwierdzić osobiście, gdyż nie było mi dane znaleźć się we wnętrzu kościoła poklasztornego).

[pacoss]

Byłem w poniedziałek w kaplicy Zawadzkich. Portretów nie ma już od dawna. Parę ładnych lat temu w czasopiśmie "Mówią wieki" ukazał sie artykuł dot. historii i zabytków tego miejsca. Posłużył on niestety juko wskazówka dla złodziei, którzy krótko po ukazaniu się publikacji dokonali włamania. W kościele zachowała się zabytkowa podłoga, polichromia i ołtarze.

[Kumkacz1]

Artykuł w "Mówią Wieki", z którego pochodzą zresztą zeskanowane zdjęcia na tej stronie ukazał się bodajże w 1983 roku, kiedy jak podejrzewam znacznej części forumowiczów nie było jeszcze na świecie. Sam kośiół został w/g posiadanaych przeze mnie informacji przekształcony w cekriew w latach 90. Miejsce ołtarza zajął ikonostas (tak przynakmniej wynika ze zdjęcia). Natomiast dzięki uprzejmości Kolekcjonera (jeszcze raz wielkie dzięki!!) mam dość dokładny opis kośioła i klasztoru (oraz innych zabytków Dzierzgonia) autorstwa B. Schmida z 1909 r.

[kolekcjoner]

[Kumkacz1]

Gdzies zetknąłem sie z określeniem "cerkiew greckokatolicka' i stąd użyłem tej nazwy. Natomiast o tym obrazie słyszę pierwszy raz i obawiam się, ze podzielił los portretów z kaplicy Zawadzkich. Zwłaszcza że podobna historia miała miejsce w mojej rodzinnej Bochni. Tutaj z położonej na uboczu kapliczki "wyparowały" obrazy cyklu "taniec śmierci" i oczywiście nikt nie wie nawet kiedy to się stało.

[kolekcjoner]

On był za duży - miał około 2x2,5 metra. Wisiał jeszcze po 1990 roku w kościele ma ścianie północnej, prawie na wprost wejścia do kaplicy Zawadzkich. Napsałem, że warto go poszukać, bo to zostało zdjęte ze ściany ze względu na stan techniczny. Więc może gdzieś jeszcze leży zwinięte albo złożone.

[Kumkacz1]

Obawiam się, ze jeśli zdjęto go ze względu na stan, i poleżał gdzieś zwinięty, to po kilku - kilkunastu latach nawqet jeśli istnieję, niewiele z niego zostało. Trzeba by "przesłuchać" osoby, które ostatnio ( w ostatnich latach zajmują się świątynią - ksiądz, kościelny itp.). Może faktycznie leży gruchnięty gdzieś w rupieciarni (przepraszam, "składzie sprzętów kościelnych"). W ubiegłym roku buło uchylone i odsłonięte okienko we wschodnim szczycie pod prezbiterium i widziałem tam coś w stylu takiego składu rzeczy wszelakich.

[starykot]

[konto_usunięte]

poczytać i dojść do porozumienia http://pl.wikipedia.org/w...reckokatolickie

poczytać i dojść do porozumienia http://pl.wikipedia.org/w...reckokatolickie

[starykot]

Przecież nie ma żadnego sporu,

[konto_usunięte]

[starykot]

Przepraszam. Nie było moją intencją krzyczeć na kogokolwiek, a jeszcze mniej chcę kogokolwiek pouczać. Prostuję nieporozunienie.

[starykot]

[Kumkacz1]

Brawo!! Same dobre wiadomości. Niedawno odnawiano wnetrze kaplicy św Anny, teraz wiadomośc o odnawianiu ołtarzy z kościoła św Ducha. Szkoda tylko, ze nie ma zdjecia tego obrazu, Kolekcjoner narobił mi "apetytu". To zdaje sie o nim wspominała moja mama, mówiąc o szukaniu tuż po wojnie śladów wcześniejszej przynależności tych ziem do Polski m.in w klasztorze.
A tak na marginesie to już całkiem prywatnie marzy mi sie po cichu taka wycieczka po Dzierzgoniu z dokładnym zwiedzaniem obu kościołów, wejściem do kaplicy św Anny i kościoła w Starym Mieście

[starykot]

[vidi50]

Czas na zdjęcia by przybliżyć zainteresowanym jak kaplica Zawadzkich z Waplewa wygląda obecnie w przyklasztornym dzierzgońskim kościele.Na taką inwestycję w XVII wieku mogły pozwolić sobie rody,które miały znaczenie w województwie i regionie.Znaczące również było to,że przed wybudowaniem tej kaplicy, Zawadzcy z Waplewa stale sponsorowali klasztor.

---

DSC_0001a.jpg Zewnętrzny widok kaplicy przy kościele.

Plik ściągnięto 11757 raz(y) 93,94 KB

DSC_0004 a.jpg Kaplica z podziemną kryptą.

Plik ściągnięto 11757 raz(y) 66,18 KB

DSC_0051ab.jpg Herb Zawadzkich,Rogala,nad sklepieniem wejściowym wewnątrz kaplicy.

Plik ściągnięto 11757 raz(y) 71,04 KB